Avrupa Birliği ile aramızdaki tarım ürünleri ticaretinde ve Avrupa Birliği’ne paralel olarak imzaladığımız Serbest Ticaret Anlaşmaları’nın yürürlüğe girdiği A bendinde listesi verilen ülkelerle aramızdaki ticarette tercihli rejimden yararlanılabilmesi için, menşe statüsünü belgelemek üzere düzenlenen dolaşım belgesidir. İhracatçı firmanın bağlı bulunduğu Ticaret veya Sanayi Odası tarafından elektronik ortamda tasdiklenip, Gümrük İdaresince yine elektronik ortamda vize edilir.
İkili anlaşmalarda, ülkelerin korumak istedikleri sektörleri anlaşma kapsamı dışında tutabildikleri göz önünde bulundurulması gereken bir noktadır. Örneğin sıvı yağlar, İsrail ile aramızdaki Serbest Ticaret Anlaşması’nın kapsamı dışına çıkartılmıştır ve bu nedenle ihracat işlemleri sırasında EUR.1 Dolaşım Belgesi değil, Menşe Şahadetnamesi düzenlenmektedir.
Düzenlenme Şekli
İhracatçılar veya gümrük beyannamelerini imzalamakla yetkili temsilcileri, bu dolaşım belgesinihttps://medos.tobb.org.tr adresinden veya kullanmakta oldukları gümrük beyannamesi hazırlama programları vasıtasıyla doldurur ve elektronik ortamda Oda onayına gönderirler. Belgenin hazırlanması esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar;
- Sertifikalar Karar’ın düzenlendiği dillerden birinde ve ihracatçı ülkenin ulusal mevzuat hükümleri çerçevesinde doldurulur.
- Dolaşım belgeleri elektronik ortamda hazırlanır, e-imza ile imzalanarak Oda onayına gönderilir.
- Hatalı doldurulan belgelerin gümrük vizesi almamış olması şartıyla Odaya e-posta ile yapılacak başvurulara istinaden onay işlemi iptal edilir. Belge doğru şekilde tekrar düzenlenmek üzere ihracatçı yada kanuni temsilcisi gümrük müşavirine geri döner. Gerekli düzeltmesi yapılan evrak tekrar Oda onayına gönderilir. Yapılan hataların üzerinin çizilerek düzeltilmesi mümkün değildir.
- Dolaşım belgelerinde kayıtlı eşyaların, tanınmalarına olanak verecek yeterli kesinlikte ve ticari deyimleri ile hiçbir tereddüte yer vermeyecek açıklıkta cins, nevi, nitelik ve miktar olarak ayrıntılı bir biçimde beyan edilmesi zorunludur. Bu gereği yerine getirmeyen ihracatçıların düzenledikleri belge, Oda tarafından onaylanmaz.
- Serbest Bölgelerde yerleşik firmalar için 5. kutuya (İhraç Ülkesi) yalnızca “TURKEY” yazınız.
Ticaret Bakanlığı’ndan alınan 13.07.2018 tarihli talimat gereği; Avrupa Komisyonu’ndan alınan 12.07.2018 tarihli yazıya atfen, Avrupa Birliği ülkelerine gönderilen dolaşım belgelerinin (A.TR, EUR.1, EUR.MED) MEDOS sistemi üzerinden alınan çıktılarında, “gümrük vizesi” kutusunun Ticaret Bakanlığı’ndan gelecek ikinci bir talimata kadar gümrük memurlarınca imzalanması gerektiği belirtilmektedir. Tüm ihracatçı firmaların ve gümrük müşavirlerinin MEDOS üzerinden alınan belge çıktılarında yer alan “gümrük vizesi” kısmını ilgili gümrük memurlarına imzalatması gerekmektedir.
Ticaret ve Sanayi Odalarınca Yapılacak Tasdik İşlemleri
İhracatçılar veya gümrük beyannamesini imzalamakla yetkili kanuni temsilcileri tarafından yukarıda belirtilen kurallara ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak doldurulan, e-imza ile elektronik ortamda Oda onayına gönderilen dolaşım belgeleri, yurt dışı satış faturası ve tesvik edici diğer belgeler ile imalatçı firmanın farklı olması durumunda imalatçı faturası elektronik ortamda Oda onayına gönderilen belge ile birlikte Odaya elektronik ortamda iletilir.
- Odalar, sertifikaların kurallara uygun olarak doldurulup doldurulmadığını kontrol edip, gerekiyorsa sertifikada kayıtlı eşyanın ilgili mevzuat uyarınca Türkiye menşeli olduğu veya sayıldığı hususunda tevsik edici diğer evrakı da inceleyerek kesin bir kanıya vardıktan sonra gerekli işlemleri tamamlar.
- Oda tarafından e-imza ile onaylanan belgelere Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından bir referans numarası oluşturulur. Söz konusu referans numarası gümrük beyannamesi üzerinde beyan edilerek beyanname bakanlık tesciline gönderilir. Bakanlık tarafından tescil edilen beyanname numarası ile referans numarası sistem üzerinden eşleştirilerek belge vizelenmek üzere elektronik ortamda Gümrük ve Ticaret Bakanlığına gönderilir. Bakanlık tarafından vize işlemi gerçekleştirilen belgenin bütün onay işlemleri tamamlanmış olmaktadır. Onay süreci tamamlanan belge yeşil meneviş desenli evrak üzerine çıktı alınır, 12 nolu hane üzerine ihracatçı veya yetkili kanuni temsilcisi tarafından kaşelenen ve imzalanan belgenin bir fotokopisi arşivlenerek belgenin bütün süreçleri tamamlanır.
Oda Tarafından Tasdik Edilen Bir EUR.1 Dolaşım Sertifikasının Değiştirilmesi veya Belgenin İptali
Tasdik edilen bir EUR.1 Dolaşım Belgesinin değiştirilmesi/iptali, bu değiştirme/iptal işleminin eşyanın yurt dışı çıkış beyannamesinin tescil edilmesinden önce mümkündür. Dolaşım belgelerinin değiştirilmesi talebi Odaya e-posta ile bildirilir. Değişiklik talebi belgeyi düzenleyen Oda tarafından gerekli incelemelerin sonucunda tamamen mevzuata uygun bulunduğu saptandıktan sonra belgenin elektronik onayı yapılır.
EUR.1 Dolaşım Sertifikalarının Eşyanın İhracından Sonra Verilmesi
Eşyanın ihracı sırasında unutulma, yanlışlık, ihmal veya özel şartlar nedeniyle EUR.1 Dolaşım Belgesi düzenlenmediği hallerde, eşyanın ihracından sonra da EUR.1 Dolaşım Belgesi düzenlenebilir.
EUR.1 Dolaşım Belgesinin verilmiş, ancak teknik nedenlerle ithalatçı ülke Gümrük İdaresince kabul edilmemiş olduğunun ilgili Oda ve Gümrük İdarelerine ispat edilmesi halinde de dolaşım belgesi sonradan düzenlenebilir.
Bu durumda ihracatçı:
- MEDOS sistemi üzerinden “İhracattan Sonra Belge Düzenleme” başlığını kullanarak belge oluşturma işlemlerini gerçekleştirir.
- Normal ihracat işlemleri için düzenlenen belgeye ek olarak gümrük çıkış beyanname numarasın ve tarihini elektronik sisteme eklenmesi gerekmektedir.
İhracattan sonra verilen EUR.1 Dolaşım Belgelerinin 7 Nolu “Gözlemler” hanesine elektronik onay sistemi tarafından “SONRADAN VERİLMİŞTİR” ibaresi yazılır.
İkinci Nüsha Sertifika Düzenlenmesi
EUR.1 Dolaşım Belgesinin çalınması, kayıp veya zayi edilmesi halinde, ihracatçı, elektronik onay sistemi üzerinde İkinci nüsha belge onayı menüsünden sadece zayi olan ilk belgenin seri numarası ve onay tarihi ile yeni kullanılmak istenen belgenin seri numarasını yazarak ikinci nüsha belge başvurusunu yapabilir. İkinci nüsha belge başvurusu için ihracata ilişkin bilgilerin tekrar yazılmasına gerek bulunmamaktadır. İkinci nüsha talepleri Oda onayına gelmeksizin sistem tarafından otomatik olarak onaylanmakta ve belge doğrudan gönderime hazır olarak baskıya hazır hale gelmektedir. Bu şekilde düzenlenen ikinci nüsha dolaşım belgelerinin 7 Nolu “Gözlemler” bölümüne elektronik onay sistemi tarafından “İKİNCİ NÜSHA” ibaresi yazılır.
Tevsik Edici Belgeler
Aşağıda sayılan belgeler, bir EUR.1 Dolaşım Sertifikası veya fatura beyanı kapsamındaki ürünlerin Türkiye veya Topluluk menşeli olduğu ve ilgili menşe ispat Yönetmeliğinin diğer koşullarını yerine getirdiği hususlarını desteklemek amacıyla Oda, ihraç ve ithal Gümrük İdareleri tarafından ibrazı talep edilebilecek belgeler arasındadır:
- İhracatçı veya tedarikçi tarafından, söz konusu eşyanın elde edilmesi için gerçekleştirilen işlemleri belgeleyici nitelikte, örneğin hesaplarında veya iç muhasebesinde yer alan doğrudan deliller;
- Türkiye veya toplulukta düzenlenmiş veya hazırlanmış, imalatta kullanılan maddelerin menşe statüsünü tevsik eden, iç mevzuat uyarınca kullanılan belgeler;
- Türkiye veya toplulukta düzenlenmiş veya hazırlanmış, maddeler üzerinde bu ülkelerde yapılan işçilik veya işlemi tevsik eden, iç mevzuat uyarınca kullanılan belgeler;
- Kullanılan maddelerin menşe statüsünü tevsik etmek üzere, Türkiye veya toplulukta bu Yönetmelik hükümleri uyarınca düzenlenmiş veya hazırlanmış EUR.1 Dolaşım Sertifikaları veya fatura beyanları.