Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya, Pakistan ve Türkiye’den oluşan Gelişen Sekiz Ülke (Developing Eight /D-8) Örgütü, 15 Haziran 1997 tarihinde “İstanbul Deklarasyonu” ile kurulmuştur. D-8 Menşe İspat Belgesi ise Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan 24.05.2016 tarihli ve 27913 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 01.07.2016 tarihinde yürürlüğe giren “D-8 Üyesi Devletler Arasında Tercihli Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik” kapsamında D-8 Üyesi Devletler Arasında Tercihli Ticaret Anlaşmasını onaylayan 6 ülke arasında tercihli ticaret kapsamında yapılacak ticarette kullanılan menşe ispat belgesidir.

Düzenleme Şekli

  • İhracatçı veya yetkili temsilcisi,  D-8 Menşe İspat Belgesi ve başvuru formunu kurallara uygun olarak, İngilizce olarak ihracatçı ülkenin iç mevzuat hükümleri çerçevesinde doldurur. Eğer el yazısı kullanılırsa matbaa harfleriyle ve mürekkeple yazılabilir. Eşyanın tanımı, bu amaçla ayrılmış ekli formların 8 no.lu kutusunun içine boş satır bırakılmaksızın yapılmalıdır. Eğer kutunun tamamı dolmaz ise, tanımın son satırının altına bir yatay çizgi çekilerek, boş alan çapraz bir çizgi ile kapatılır.
  • D-8 Menşe İspat Belgesi düzenlenmesi için başvuruda bulunan ihracatçı, söz konusu eşyanın menşe statüsü ile diğer koşulların yerine getirilmiş olduğunu tevsik eden tüm ilgili vesaiki herhangi bir zamanda ibraz etmeye hazırlıklı olur.
  • D-8 Menşe İspat Belgesi Odamıza onaya geldiğinde, Odamız, ürünlerin menşe statüsünün ve diğer koşulların yerine getirildiğinin kontrolü için her türlü delil talebinde bulunma ve ihracatçının hesaplarında denetleme yapma veya gerekli görülen başka herhangi bir kontrol hakkına sahiptir.
  • D-8 Menşe İspat Belgesi düzenlenirken, ihraç edilecek ürünün Anlaşma kapsamında olup olmadığının tespitinin yapılabilmesi için, yukarıda bildirilen taraf ülkelere ait, Tavizli Listelerinin (liste için tıklayınız) göz önünde bulundurulması gerekir.

Ticaret ve Sanayi Odalarınca Yapılacak Tasdik İşlemleri

  • Odalar, sertifikaların kurallara uygun olarak doldurulup doldurulmadığını kontrol edip, gerekiyorsa D-8 Menşe İspat Belgesinde kayıtlı eşyanın ilgili mevzuat uyarınca Türkiye menşeli olduğu veya sayıldığı hususunda tevsik edici diğer evrakı da inceleyerek kesin bir kanıya vardıktan sonra gerekli işlemleri tamamlar.
  • Tüm işlemler tamamlandıktan sonra, D-8 Menşe İspat Belgesinin beyaz renkli beş nüshası aslı hakkında da hüküm ifade etmek üzere sorumlu Oda memuru tarafından imza ve Oda mührü ile tasdik edilir. Biri beyaz üzerine yeşil meneviş zeminli, beşi beyaz olan altı nüshalık takım halindeki Menşe İspat Belgesinin beyaz renkli nüshalarından biri, İhracatçı Beyanı, fatura fotokopisi, dilekçe ve varsa diğer tevsik edici dokümanlar alıkonularak; sertifikanın diğer nüshaları ihraç işleminin yapılacağı gümrük idarisine vize ettirilmek üzere ihracatçıya verilir. Bu sertifika Odalarca en az üç yıl süre ile saklanır.

Oda Tarafından Tasdik Edilen Menşe İspat Belgesinin Değiştirilmesi veya Belgenin İptali

Tasdik edilen D-8 Menşe İspat Belgesinin değiştirilmesi/iptali, bu değiştirme/iptal işleminin eşya ihraç edilmeden önce yapılması şartıyla mümkündür. D-8 Menşe İspat Belgesinin değiştirilmesi talebi, belgeyi düzenleyen Oda tarafından incelenir. Cins, nevi, nitelik ve miktar açısından, kayıtlı eşyanın ilk belgedeki eşyaya tamamen uygun bulunduğu saptandıktan sonra yeni belgenin tasdik işlemi yapılır. İptal edilen bir belgenin tüm nüshaları, firma tarafından Odaya iade edilir.

D-8 Menşe İspat Belgelerinin Eşyanın İhracından Sonra Verilmesi

D-8 Menşe İspat Belgesi istisnai olarak;

  • Hata, ihmal veya özel durum nedeniyle ihraç anında düzenlenmemiş olması veya
  • Bir D-8 Menşe İspat Belgesinin düzenlenmiş, ancak teknik nedenlerle ithalatçı Gümrük İdaresi tarafından kabul edilmemiş olduğu hususunun, Odalar ve Gümrük İdarelerine tatmin edici bir şekilde ispat edilmesi hallerinde ait olduğu ürünün ihracından sonra düzenlenebilir.

Bu durumda ihracatçı;

  • Eşyanın cinsi, nevi, niteliği ve miktarını, ambalaj şeklini, marka ve numaralarını, işaretlerini, çıkış işleminin yapıldığı Gümrük İdaresinin adını, gümrük beyannamesinin tarih ve sayısını belirterek yazılı talepte bulunur.
  • Söz konusu eşya için ihraç sırasında D-8 Menşe İspat Belgesinin verilmediğini veya D-8 Menşe İspat Belgesinin ithalatçı ülke Gümrük İdaresince teknik nedenlerle kabul edilmediğini sebepleri ile birlikte yazılı olarak beyan eder.
  • Usulüne uygun olarak doldurulmuş D-8 Menşe İspat Belgesini ve İhracatçı Beyanını imzalayıp talep yazısına ekler.

Bu şartları yerine getiren ihracatçının talebi bağlı olduğu Oda ve ilgili Gümrük İdaresi tarafından incelenir. Söz konusu ihraç eşyasına ait gümrük beyannamesi ve ekleri, diğer evrak ile varsa bu işleme dair dosyaların incelenmesi ve kontrolü sonucunda, ihracatçının beyanına tamamen uygun olduğu anlaşıldığı takdirde D-8 Menşe İspat Belgesi verilir ve vize edilir.

İhracattan sonra verilen D-8 Menşe İspat Belgesinin (6) numaralı “Gözlemler” kutusuna, Oda tarafından “SONRADAN VERİLMİŞTİR” damgası vurulur.

İkinci Nüsha D-8 Menşe İspat Belgesi Düzenlenmesi

D-8 Menşe İspat Belgesinin çalınması, kaybedilmesi ve hasar görmesi halllerinde ihracatçı, bağlı olduğu Odaya başvurarak sertifikanın ikinci bir nüshasının düzenlenmesini talep edebilir.

Oda, ilk sertifikaya uygun olarak doldurulan ikinci nüshayı tasdik ederek ihracatçıya verir. Bu şekilde düzenlenen ikinci nüsha D-8 Menşe İspat Belgesinin (6) numaralı “Gözlemler” kutusuna, Oda  tarafından “İKİNCİ NÜSHADIR” damgası basılır.

Gümrük idareleri, ihracatçı tarafından ibraz edilen ikinci nüsha sertifikayı, kendilerinde bulunan ve ihraç işlemi yapılmış olan eşyaya ait D-8 Menşe İspat Belgesi ile karşılaştırıp, ikinci nüshanın doğruluğunu saptadıktan sonra vize işlemini yapar. Ancak, gümrük vizesi kutusuna vize tarihi olarak hüküm ifade etmek üzere, ilk D-8 Menşe İspat Belgesinin vize tarihi ve seri numarası yazılır.

Sertifikaların İbraz Süreleri ve İbraz Sürelerinin Uzatılması

  • D-8 Menşe İspat Belgesi, ihracatçı ülkedeki vize tarihinden itibaren 6 (altı) ay geçerli olur ve bu süre zarfında ithalatçı taraf ülkenin gümrük idarelerine ibraz edilmelidir.
  • Son ibraz tarihinden sonra ithalatçı Taraf ülkenin gümrük idarelerine ibraz edilen D-8 menşe ispat belgeleri, bu belgelerin belirlenen son tarihe kadar ibraz edilmemesinin istisnai durumlardan kaynaklanması halinde, tercihli muamele uygulama üzere kabul edilebilir.
  • Diğer geç ibraz hallerinde, ithalatçı ülkenin Gümrük İdaresi, eşyanın belirtilen son tarihten önce gümrüğe sunulmuş olması kaydıyla D-8 menşe ispat belgelerini kabul edebilir.
  • D-8 Menşe İspat Belgelerinin ibraz süresinden sonra tercihli muameleden yararlanması için, bu sürenin bitiminden önce eşyanın gümrüğe gelmiş ve yine bu süreden önce ithalatçı veya gümrük beyannamesini imzalamaya yetkili kanunu temsilcisi tarafından yazılı olarak ilgili gümrüğe başvurulmuş olması gerekmektedir.
  • İlgili Gümrük İdaresi, durumu bağlı olduğu Başmüdürlüğe intikal ettirir. İlgili Başmüdürlük konuyu inceleyerek mücbir sebep ve olağanüstü hal mevcudiyetine kanaat getirir ve ek süre istemine ilişkin gerekçeleri haklı bulur ise sertifikaların süresi en çok bir ay uzatılabilir.

Tevsik Edici Belgeler

Aşağıda sayılan belgeler, D-8 Menşe İspat Belgesi kapsamındaki ürünlerin Türkiye veya akit ülke menşeli olduğu ve ilgili menşe ispat Yönetmeliğinin diğer koşullarını yerine getirdiği hususlarını desteklemek amacıyla Oda, ihraç ve ithal Gümrük İdareleri tarafından ibrazı talep edilebilecek belgeler arasındadır:

  • İhracatçı veya tedarikçi tarafından, söz konusu eşyanın elde edilmesi için gerçekleştirilen işlemleri belgeleyici nitelikte, örneğin hesaplarında veya iç muhasebesinde yer alan doğrudan deliller;
  • Türkiye veya akit ülkede düzenlenmiş veya hazırlanmış, imalatta kullanılan maddelerin menşe statüsünü tevsik eden, iç mevzuat uyarınca kullanılan belgeler;
  • Türkiye veya akit ülkede düzenlenmiş veya hazırlanmış, maddeler üzerinde bu ülkelerde yapılan işçilik veya işlemi tevsik eden, iç mevzuat uyarınca kullanılan belgeler;
  • Kullanılan maddelerin menşe statüsünü tevsik etmek üzere, Türkiye veya akit ülkede bu Yönetmelik hükümleri uyarınca düzenlenmiş veya hazırlanmış D-8 Menşe İspat Belgesi veya fatura beyanları.

Not: Türkiye – İran Tercihli Ticaret Anlaşması ile Türkiye – Malezya Serbest Ticaret Anlaşmasının yürürlükte bulunması itibariyle, Türkiye – İran Tercihli Ticaret Anlaşması kapsamında kullanılmakta olan Menşe İspat Belgesi ile Türkiye – Malezya Serbest Ticaret Anlaşması kapsamında kullanılmakta olan Menşe Belgesinin kullanımına devam edilecektir.